09) Sık sorulan sorular (Temettü)

 

Temettü hakkında sık sorulan sorular

Temettü Nedir?

Temettü veya diğer adıyla kâr payı; bir işletmenin elde ettiği dönemlik kârdan miktarından nakit ya da hisse senedi olarak şirket ortaklarına pay vermesidir. Önemli bir ortaklık hakkı olan temettü, işletmedeki her bir ortağın sahip olduğu hisse senedi miktarına göre bir pay verilmesi anlamını taşır.

Temettü oranları, şirketlerin yılsonu bilançolarına bağlı olarak belirlendiği için yatırımcılar tarafından dikkatle takip edilen veriler arasındadır. Bir şirketin yıllık net dönem kârı, o şirketin yatırımcılarına ödeyeceği kâr payının belirlenmesini sağlar. Şirketin, yıllık net dönem kârından vergiler ve diğer giderlerin çıkarılmasının ardından elde kalan kısmın %20’sinden az olmamak kaydıyla yatırımcılarına dağıtım yapmasına temettü dağıtımı denir. Temettü dağıtım kararı; yönetim kurulunun teklifi üzerine şirket genel kurulunda alınır.

Temettü Nasıl Alınır?

Temettü almak veya buna hak kazanmak için bireylerin hisse senedi sahibi olması gerekmektedir. Bu sahiplikle elde edilen ortaklık, şirketin temettü ödeme gününde bu hakkın elde edilmesini sağlar. Şirketin temettü dağıtımından bir gün önce alınsa dahi hisse senedi; bireylerin temettü hakkından yararlanmasını mümkün kılan bir yatırım aracıdır.

Temettünün dağıtılacağı tarih, genel kurul onayının ardından hissedarlara duyurulur. Temettü dağıtımının yapılacağı günün sabahına kadar o şirketin hissesine sahip olan hissedarlar temettü dağıtımına katılabilirler. Temettü bedeli nakit şekilde, temettü dağıtacak olan şirketin hissedarlarının yatırım hesaplarına otomatik olarak aktarılır. Bedelsiz hisse olarak dağıtılacak temettü de yatırım hesabına doğrudan aktarılmaktadır.

 

Temettü Dağıtımı Nedir?

Temettü dağıtımı; bir şirketin yıllık net dönem kârından vergiler ve diğer ödemelerin çıkarılması neticesinde elde kalan miktarın en az %20’sine tekabül eden kısmın şirket hissedarları arasında bölüştürülmesidir.

Temettü dağıtımı yapan şirketler yatırımcılar tarafından daha fazla tercih edilir. Bunun sebebiyse; temettü verimliliği yüksek olan şirketlerin yatırımcılara veya yatırımcı adaylarına daha fazla güven vermesidir. Yatırımcılarına hem sermaye hem de temettü getirisi sunan hisse senetleri daha avantajlı olarak değerlendirilir.

 

Temettü Nasıl Dağıtılır?

Vergiler ve diğer giderlerin şirket yıllık net dönem kârından çıkartılması sonucunda kalan kısım; %20’den az olmamak kaydı ile hissedarlara dağıtılır. Temettü dağıtım şekillerinden genellikle tercih edileni; yalnızca nakit veya yalnızca hisse senedi olarak dağıtımın yapılmasıdır. Fakat bir kısmı nakit, kalan kısmı ise hisse senedi olarak da dağıtılabilmektedir.

Bedelsiz sermaye artırımına giden şirketler, kâr paylarını hisse senedi şeklinde dağıtırlar. Bu durumda, kâr payı miktarı eklenerek şirketin piyasa değeri üzerinden hissedarlara hisse senetleri dağıtılır.

Temettü Ne Demek?

Temettü, bir diğer adıyla da kâr payı; belli başlı şirketlerin çalışma dönemlerinde elde ettiği kazançtan hisse senedi, nakit ya da her ikisi de hissedarlarına kâr olarak dağıtması anlamına gelir. Temettünün dağıtıldığı sırada şirketin çok küçük de olsa hissesine sahip olan herkes kârdan pay hakkı kazanır.

Temettü dağıtan şirketlerin ortak yatırımları için durum daha kârlıdır. Ödenmiş olan sermaye içerisindeki hisse senedinin sayısına göre kârdan pay alırlar. Bu yüzden temettü oranlarını yatırımcılar düzenli olarak takip eder.

Temettü Kârı Nasıl Belirlenir?

Şirket yatırımcılara ödenecek olan kâr payı, vergi ve giderlerin düşürülmesinden sonra kalan yıllık net dönem kârı üzerinden belirlenir. Şirketin kendi aldığı inisiyatifi ile temettü dağıtımı geçmiş dönem kârlarına göre de şekillendirilebilir.

Önceden bu kârlardan herhangi bir vergi durumu söz konusu değilken, sermayeye eklenmiş olan kâr paylarının haricinde dağıtılmayan kârlardan yüzde 1 değerinde gelir vergisi stopajı alınıyor. Bu yüzden şirketler daha çok temettü dağıtmaya ve bedel olmadan sermaye dağıtımı yapmaya sevk edilmiş oluyor.

Temettü Nasıl Alınır?

Temettü almaya hak kazanmak için, temettüyü dağıtmakta olan şirketin hisselerine sahip olmak gerekiyor. Hisse sahibi olan kişiler şirketin farklı oranlarda ortağı olduğu için temettü dağıtımlarında pay elde etme hakkı bulurlar. Temettü dağıtımı başlamadan bir gün önce bile hisse alınmış olması, dağıtımdan kar elde edilmesini engellemez. Temettü dağıtım tarihleri, şirketin yönetim kurulunun teklifi ile genel kurulda tarih olarak belirlenir.

Sonrasında duyuru ile birlikte hissedarlara kâr dağıtımı yapılır. Temettünün nakit ya da hisse senedi olarak dağıtılması halinde şirketin ortaklarına YATIRIM ARAÇLARI hesapları üzerinden otomatik olarak yatırılır.

Temettü Nasıl Hak Edilir?

Temettünün hak edilmesi için bu tarz şirketlerin birinden hisse sahibi olmanız gerekiyor. Gerek halka arz işlemleri sırasında gerekse ortaklık ile hisse senetlerine sahip olunmalı. Temettü dağıtılacağına yönelik bildirimin yapılmasının ardından, son anda bu şirketin hissesine sahip olsanız dahi bu haktan yararlanabilirsiniz.

Temettü Dağılımının Türleri Nedir?

Temettü dağıtım işlemi üç farklı yolla yapılır. Bunlar hisse senedi, nakit ya da bir kısmının hisse senedi bir kısmının nakit olduğu durumlar. Şirketlerin bedelsiz sermaye arttırımı yöntemini kullanmasında sadece hisse senedi ile temettü yapabilir. Bu seçenek doğrultusunda şirketin piyasadaki güncel değeri baz alınır ve yatırımcılara hisseleri verilir. Temettü yapacak şirket borsada işlem görmüyorsa da ilk dağıtımlarını nakit vermek zorunda. Genel olarak bakıldığında temettü ödemeleri Mayıs ayının sonlarına doğru gerçekleşiyor.

Temettü Dağıtımı Zorunlu Mu?

Şirketlerin temettü dağıtımı yapması zorunlu değil. Fakat şirketlerin piyasa içinde adını duyurabilmesi ve herhangi bir konuda tercih edilmesi için temettü dağılımları iyi bir aracı oluyor. Yatırımcıların da karar anlarında temettü dağıtan şirketleri daha çok tercih ettiği görülüyor. Bunun en önemli sebebi de yatırımcıların gözünde temettü veren şirketlerin daha güvenilir olması. Bu yüzden şirketler sektörde ya da borsada yer almak için temettü dağıtımı zorunlu olmasa da hissedarlarına bu imkanı sunuyor.

Temettü Nasıl Hesaplanır?

Temettü dağıtımı belli bir hesaplama doğrultusunda belirlenir ve kullanıcılarına verilir. Temettünün nasıl hesaplanacağını belli örneklerle açıklamakta fayda var. Örneğin bir şirket 2 TL brüt temettü dağıtacak ve sizin portföyünüzdeki şirkete ait 100 birim hisse yer alıyor. Bu durumda 2×100 üzerinden 200 TL brüt temettü payı almaya hak kazanırsınız. Fakat belirtildiği üzere bu rakam brüttür. Yüzde 15 stopaj vergisinin içinden düşmesi ile alacağınız net temettü ödemesi 170 TL olur. (Yeni bir düzenleme ile stopaj oranı %10'a düşürüldü.) 

Temettü yatırımlarından kesilecek olan yüzde 15 değerinde stopaj vergisi, sonradan ödeme seçeneğine bağlı değil. Hesap üzerinden direkt olarak yansıtılır ve hissedarların hesaplarına net tutarın geçişi sağlanır.

Temettü Sonrasında Hisse Fiyatlarında Değişiklik Olur Mu?

Şirketlerin temettü dağıtmasının hemen ardından hisse fiyatlarında aynı oranda düşüş meydana gelir. Maddi olarak bir kayıp söz konusu gibi gözükse de temettü güven sağlamanın da kaynağı olduğu için bir yandan direkt kayıp olarak algılanmaz. Bir önceki başlıkta bahsedilen hesaplama üzerinden ilerlemek gerekirse, 2 TL temettü vermiş olan şirketin hissesinin ücreti de 2 TL azalır. Fakat temettü dağıtımından dolayı güven kazanan şirket, hisselerini daha çok satma imkanı bulur ve bu yüzden de değeri yeniden artar.

Temettü Hakkında Düşüş Olur Mu?

Temettü haklarının çok büyük çoğunluğu direkt olarak yatırım hesaplarına aktarılır. Bu yüzden temettü hakkının bir şekilde düşmesi ya da iptal edilmesi söz konusu değil. Fakat bedelli sermaye artırımı hakkını kullanan şirketler için rüçhan hakkında belli bir sınırlama konur. Rüçhan hakkı ise en az 15, en çok 60 gün ile sınırlandırılır. 

Rüçhan Hakkı Nedir?

Rüçhan hakkı denilen sistem şirketlere sunulan öncelik hakkı olarak tanımlanır. Bu hak sayesinde şirketlerin hisselerine sahip olan ortaklar bedelli sermaye arttırım kararı sonrasında bölünmekte olan hisselerden öncelikli olarak alma hakkı sağlar. Eğer şirketler bu öncelik hakkını kullanmak istemezse devredilebilir. Rüçhan hakkının önceliklendirmelerine göre de direkt olarak payların dağıtımı da ortaya konmuş olur.

ÖRNEKLENDİRME:

Bir şirketin % 50 temettü ödeyeceğini ve elinizde de bu şirkete ait 100 hisse senedi olduğunu varsayalım. Hisse senetlerinin nominal değerle ölçüldüğünü bilmeniz gerekiyor ve bu değer borsada 1 TL olarak belirtilmektedir. 1 TL karşılığında 50 kuruş temettü alırsınız ve 100 adet hisseden de 50 TL temettü almış olursunuz. Bu şekilde hisselerin fiyat dalgalanmalarının yanı sıra temettüden de para kazanmış olursunuz. Bir hisse senedinin temettüden önceki gün kapanış fiyatı 10 liraysa, dağıtılacak temettü 1 liraysa; hisse senedi temettü dağıtımından sonra 9 TL (10 -1=9) olacaktır. Temettü ödemelerinde bireysel yatırımcıların ödediği %10 oranında gelir vergisi stopajı kaynaktan kesinti yapılarak hesaplara net nakit temettü aktarılmaktadır.

Bilmeniz gerekenler;

Düzenli temettü verimi, şirkete ortak olanların hisseyi elde tutma süresini uzatır ve ilgisini artırır. Temettü Dağıtma oranının düşük olduğu durumlarda hisse düzenli bedelsiz sermaye artırımı ile temettü verimi eksiğini tamamlıyorsa, uzun vadeli yatırım kapsamında değerlendirilebilir. Temettünün hak edilmesi için hissenin en geç temettü ödeme tarihinden önceki işlem gününde alınmış olması gerekir. Temettü ödeme günü hisse fiyatı, önceki işlem günü kapanış fiyatından brüt temettü miktarı kadar çıkarılarak işleme açılır. GYO ve Yatırım Ortaklığı hisselerinde gelir vergisi stopajı uygulanmaz ve hesaplara brüt temettünün tamanı aktarılır. Hisse başına alınan net temettü miktarı, temettü ödeme gününden sonraki 2. işlem günü öğleden sonra yatırım hesabınıza geçer. Temettü ödeme gününden önce alınan hisse, temettü ödeme günü satılsa da temettü hak edilir.
ALINTIDIR.
03.11.2020